Osnovni pojmovi – obračun PDV-a, prethodni porez

Lice koje pruža isključivo usluge čije je mesto prometa inostranstvo može imati interes da se evidentira kao obveznik PDV ako koristi usluge drugih lica iz inostranstva. U tom slučaju, ukoliko pružaoci usluga nisu obveznici PDV u Srbiji, domaće lice je dužno da obračuna i plati PDV koji bi oni platili da su se evidentirali kao obveznici PDV u Srbiji.

PRIMER:

Preduzetnik pruža IT usluge licima čije je sedište ili prebivalište u inostranstvu. Istovremeno, kupuje iz inostranstva:
- licencu za softver koja košta 5.000 dinara (dinarska protivvrednost) i
- koristi uslugu „podizvođača“ iz inostranstva koja košta 10.000 dinara (dinarska protivvrednost).

Ukoliko pružaoci usluga iz inostranstva nisu obveznici PDV u Srbiji, preduzetnik koji nije obveznik PDV dužan je da obračuna PDV u iznosu od (5.000 x 20%) + (10.000 x 20%) = 3.000 dinara i taj iznos da plati do 10-og u mesecu nakon meseca u kojem je nastala poreska obaveza za ove usluge.

Ako se preduzetnik ne evidentira kao obveznik PDV, njega ove usluge iz inostranstva koštaju više za iznos od 3.000 dinara (opcija 1).

Ako se evidenita kao obveznik PDV i ukoliko isključivo pruža usluge licima čije je sedište u inostranstvu, neće imati obavezu da plaća PDV državi, a iznos koji obračuna po osnovu primljenih usluga može da koristi kao prethodni porez, tako da njegova obaveza za PDV iznosi 0 dinara (umesto 3.000 dinara u opciji 1).

PDV koji primalac usluge obračunava jer je strano lice pružilo uslugu često se naziva interni obračun PDV. Koristeći taj termin, da preciziramo:
- lice koje pruža usluge obračunava PDV po osnovu usluga koje je pružilo samo ako je obveznik PDV;
- lice koje prima usluge od stranih lica koja nisu obveznici PDV u Srbiji, može imati obavezu internog obračuna PDV po osnovu primljenih usluga nezavisno od toga da li je primalac usluge obveznik PDV ili nije.

Iznos za koji primalac usluge interno obračunava PDV umesto stranog lica koje nije obveznik PDV u Srbiji ne ulazi u limit od 8 miliona za obavezno evidentiranje kao obveznika PDV.

Prikazaćemo sumarno obaveze za PDV i prethodni porez preduzetnika iz našeg primera u zavisnosti od toga da li je obveznik PDV:

Ukoliko je reč o novoosnovanom pravnom licu ili preduzetniku koji se registruje kod Agencije za privredne registre, prilikom podnošenja prijave za registraciju kod Agencije za privredne registre treba da čekira opciju da želi da se evidentira u sistem PDV. Iako Agencija za privredne registre treba te podatke da dostavi Poreskoj upravi, često se dešava da to ne uradi. Zato je preporučljivo da lice proveri u Registru obveznika da li je registrovan, i ako nije ili da se obrati poreskom inspektoru u nadležnoj organizacionoj jedinici Poreske uprave ili da podnese i evidencionu prijavu preko portala Poreske uprave (EPPDV).

Ako se preduzetnik ne registruje kod Agencije za privredne registre, a želi da bude obveznik PDV, podnosi prijavu za evidentiranje kao obveznik PDV preko portala Poreske uprave. Prijavu za evidentiranje može podneti zakonski zastupnik (pri čemu mora da poseduje elektronski sertifikat) ili može dati ovlašćenje bilo kojem licu da to uradi umesto njega (popunjavanjem Obrasca PEP – link na obrazac). Ukoliko želite da mi to uradimo umesto Vas, kontaktirajte nas.

Pravno lice ili preduzetnik koji želi dobrovoljno da se evidentira kao obveznik PDV to može učiniti preko portala ePorezi.

Prijavu za evidentiranje može podneti:
- zakonski zastupnik ako poseduje elektronski sertifikat;
- lice koje zakonski zastupnik ovlasti putem Obrasca PEP (link). Obrazac PEP se podnosi nadležnoj organizacionoj jedinici Poreske uprave prema sedištu, u papirnom obliku, neposredno ili putem pošte.

Preko portala ePorezi prijava za evidentiranje se unosi izborom prijave PDV Registar i u okviru njega se bira prijava za evidentiranje u sistem PDV. Link za Korisničko uputstvo Poreske uprave nađite OVDE.

Ne, PDV ste dužni da obračunavate od narednog dana u odnosu na dan kada ste ostvarili promet veći od 8 miliona dinara u prethodnih 12 meseci. Ukoliko 365. dana izdate još računa, ni na te račune ne obračunavate PDV.

Opšte pravilo je da je mesto prometa usluga koje su pružene pravnim licima čije je sedište u inostranstvu, inostranstvo pa promet sa tim licima ne utiče na obavezu za evidentiranje obaveznika PDV.

Međutim, postoje određene usluge čije se mesto prometa određuje drugačije i koje mogu uticati na iznos od 8 miliona za obavezu evidentiranja obveznika, iako se pružaju licima čije je sedište u inostranstvu.

To su:
- usluge u vezi sa nepokretnostima za koje je mesto prometa gde se nepokretnost nalazi (na primer, domaće lice pruža uslugu krečenja poslovnog prostora koje se nalazi u Beogradu, pravnom licu čije je sedište u inostranstvu. Naknada za ovu usluge bi se uračunala u iznosu od 8 miliona jer je mesto prometa usluge Srbija);
- usluge predaje jela i pića za konzumaciju na licu mesta (na primer, ugostiteljska usluga u restoranu);
- usluge koje odnose na prisustvovanje kulturnim, umetničkim, sportskim, naučnim, obrazovnim, zabavnim ili sličnim događajima (sajmovi, izložbe i dr), uključujući i pomoćne usluge u vezi sa prisustvovanjem tim događajima (na primer, ulaznice za sajam koji se održava u Beogradu);
- usluge prevoza lica na teritori Srbije;
- usluge iznajmljivanja prevoznih sredstava na kraći vremenski period na teritoriji Srbije (na primer, rent-a-car usluga na 10 dana koja je pružena licu iz Slovenije).

Novoosnovana pravna lica i preduzetnici koji se evidentiraju u sistem PDV dužni su da obračunavaju i plaćaju PDV do 15-og u narednom mesecu za prethodni mesec. Oni su mesečni obveznici PDV u godini osnivanja i prvoj narednoj godini.

Ukoliko po isteku druge kalendarske godine ostvare ukupan promet za prethodnih 12 meseci manji od 50 miliona dinara, obračunavaju i plaćaju PDV u roku od 15 dana od isteka kvartala. Ukoliko žele i dalje da budu mesečni obveznici PDV treba da sprovedu odgovarajuću proceduru propisanu Zakonom o PDV.

Prethodni porez je iznos poreza koji je prethodni učesnik u prometu obračunao. Jednostavno rečeno, to je iznos PDV koji je iskazan na računima za nabavku dobara i usluga od dobavljača.

Opšte pravilo je da obveznik PDV nema pravo na prethodni porez po osnovu nabavke putničkog vozila. Izuzetno, pravo na prethodni porez ima obveznik PDV koji nabavljeno vozilo koristi isključivo za:
- prodaju i iznajmljivanje;
- prevoz lica (osim za prevoz zaposlenih lica sa posla i na posao) ili dobara, kao i za obuku vozača.

Za obavljanje određenih delatnosti može da bude neophodno posedovanje putničkog vozila (na primer, advokat koristi vozilo da ide na suđenja, knjigovođa da ide do Poreske uprave i klijenata...), ali ta činjenica nema uticaja na opšte pravilo iz Zakona o PDV, a to je da ova lica nemaju pravo na prethodni porez. Ukoliko prodavac obveznik PDV proda auto za 6 miliona dinara i na računu iskaže osnovicu u iznosu od 5 miliona dinara i PDV u iznosu od 1 milion dinara, advokata – obveznika PDV automobil košta 6 miliona dinara jer nema pravo na odbitak prethodnog poreza.

Isto pravilo važi i za nabavku vozila koja se uvoze u Srbiju kada nadležni carinski organ obračuna PDV prilikom uvoza.

Međutim, ukoliko ova lica nabave automobil koji je u saobraćajnoj dozvoli registrovan kao teretno vozilo, imaju pravo na odbitak prethodnog poreza.

Ukoliko je reč o zakupu putničkog vozila, nemate pravo na odbitak prethodnog poreza, osim ukoliko to vozilo nećete da koristite isključivo za davanje u podzakup ili prevoz stvari i lica (osim za prevoz zaposlenih lica sa posla i na posao).

Ukoliko je reč o zakupu teretnog vozila, imate pravo na odbitak prethodnog poreza ukoliko ste obveznik PDV i obavljate promet sa pravo na odbitak.

Ne, obveznik PDV nema pravo na odbitak prethodnog poreza ni po osnovu nabavljenog goriva za putničko vozilo, niti po osnovu računa za servis vozila. Izuzetak, ako vozilo obveznik PDV koristi isključivo za iznajmljivanje ili prevoz lica (osim za prevoz zaposlenih lica sa posla i na posao) ili stvari.

Ne, obveznik PDV nema pravo na odbitak prethodnog poreza po osnovu ugostiteljskih usluga.

Na sajtu Poreske uprave je objavljen spisak stranih lica koji su obveznici PDV u Srbiji. Spisak se nalazi OVDE.

Može jedino ukoliko kupac ode u stečaj i vi prijavite potraživanje u stečajnom postupku.

Zakonom o PDV propisan je sistem obračuna PDV po naplaćenom potraživanju, ali ga obveznici slabo koriste jer je dosta komplikovan za primenu i podrazumeva da obveznik PDV koji ne naplati potraživanje u roku od 6 meseci ipak mora da plati PDV. Dakle, ne oslobađa ga trajno obaveze plaćanja PDV već samo ta obaveza može biti odložena za određeni period (ako kupac kasni sa plaćanjem ili je valuta za plaćanje 60 dana obveznik PDV može imati interesa za ovaj sistem).

Međutim, ukoliko se obveznik opredeli za ovaj sistem obračuna PDV, može da koristi prethodi porez po osnovu ulaznih računa od dobavljača isključivo ukoliko je platio račun dobavljaču.

Ukoliko se dobrovoljno evidentirate kao obveznik PDV, u obavezi ste da budete obveznik PDV najmanje 2 godine. Po isteku tog roka možete da podnesete zahtev za brisanje iz sistema PDV pod uslovom da vam ukupan promet u prethodnih 12 meseci nije veći od 8 miliona dinara.